مدل های فرآیند

---

در این صفحه، متا مدل فرآیند ساده معرفی شده است. تمرکز این بخش بر ارائه متا مدلی است که می توان  برای نشان دادن اجزای اصلی هر متا مدل فرآیند مورد استفاده قرارگیرد. هرگونه تلاش برای مدل سازی فرآیند، با شناسایی مفاهیم اصلی که نیاز به بیان آنهاست، شروع می شود. در متامدل سازی، مفاهیمی که ارائه می شوند، مدل ها هستند.
مدل های زیر به عنوان مفاهیم اصلی در متا مدل فرآیند شناخته شده است:
۱- مدل فرآیند: یک مدل فرآیند، مجموعه ای از فرآیندهای با ساختار مشابه ارائه می دهد. مدل های فرآیند سلسله مراتب دو سطحی دارند، بنابراین هر مدل فرآیند شامل مجموعه ای از مدل های فعالیت  می شود. هر مدل فرآیند متشکل از گره ها و لبه های بی واسطه (مستقیم) است.
الف- لبه Edge : لبه های مستقیم برای بیان روابط بین گره ها در یک مدل فرآیند استفاده می شود.
ب - گره Node : گره در مدل فرآیند می تواند یک مدل فعالیت، یک مدل رویداد، یا مدل دروازه باشد. در ادامه این مفاهیم بیان شده اند.

مدل های فعالیت:
مدل فعالیت واحدهای کار انجام شده در یک فرآیند کسب و کار را توصیف می كند. هر مدل فعالیت می تواند بیشتر از یک بار در یک مدل فرآیند ظاهر شود. هیچ مدل فعالیتی نمی تواند در مدل های فرآیند گوناگون ظاهر شود.  گره مدل فعالیت به عنوان تقسیم و یا پیوستن به گره ها، نقشی ندارند. به عنوان مثال، هر یک از مدل های فعالیت دقیقا یک لبه ی دریافتی و دقیقا یک لبه خروجی دارد.
۲- مدل رویداد: مدل های رویداد، وقایع حالتهای مربوط به یک فرآیند کسب و کار است. نمونه های فرآیند Process instances با رویدادها، آغاز و پایان می یابند، بنابراین مدل های فرآیند نیز با مدل های رویداد آغاز و پایان می یابند.

مدل های دروازه Gateway Models :
دروازه ها به منظور ساختارهای جریان كنترل استفاده می شود، مانند توالی، تقسیم و پیوستن گره ها.
دروازه ها در جریان توالی فرآیند بکار می رود تا واگرایی و همگرایی جریان فرآیند را از طریق تصمیم گیری نشان دهد.

انواع دروازه

دروازه انحصاری مبتنی بر داده : نشان می دهد که یکی از ۲ مسیر باید انجام شوند.

Data-based exclusive gateway

دروازه انحصاری مبتنی بر رویداد : مانند مورد اول است با این تفاوت که معمولا خروجی مسیر انتخاب شده یک رویداد است.

Event-based exclusive gateway

دروازه مشمول : یعنی حداقل یک مسیر از چند مسیر باید انجام شود (همه مسیرها هم می تواند انجام شود.)

  Inclusive gateway

دروازه موازی : همان مفهومِ (و منطقی)  را دارد یعنی هر دو مسیر باید انجام شود.

Parallel gateway

دروازه پیچیده : برای جریان های پیچیده به کار می رود.

  Complex gateway

هر مدل فرآیند، حاوی عناصری در سطح مدل است. به عنوان مثال، مدل فعالیت. نمونه های فرآیند از نمونه فعالیت Activity instance تشکیل شده است. سطح مدل و سطح نمونه نه تنها برای فعالیت، بلکه برای رویداد و دروازه نگهداری Hold می شود. در قوانین مدل فرآیند، مدل از یك رویداد شروع می شود. از "آنجا که وقایع توسط اشخاص منحصر به فرد قابل تعریف هستند، نمونه رویداد نیز به نام رویدادها نامیده می شوند."
جریان کنترل در مدل های فرآیند توسط مدل دروازه نشان داده می شود. همانند فعالیت ها و رویدادها، دروازه ها در مدل فرآیند، توسط مدل دروازه نشان داده شده است. این بازنمایی صریح اجازه می دهد تا توجه ما به موارد دروازه برای نمونه روند افزایش یابد. این نكته كه، هر مدل دروازه می تواند چندین بار در یك نمونه فرآیند داده شده استفاده شود، بسیار مفید است. برای مثال، آن را بخشی از یک حلقه در نظر بگیرید. رویدادهای مختلف از دروازه داده شده، می توانند خواص مختلف داشته باشد. به عنوان مثال، همانطور كه در شكل می بینید دروازه می تواند در یک نمونه، شاخه 1 را انتخاب کند در حالی که در تکرار بعدی، می تواند شاخه 2 استفاده کند. اگر نمونه های دروازه های گوناگون برای یک مدل دروازه داده شده در زمینه مدل فرآیند داده شده، وجود داشته باشد، این وضعیت می تواند به درستی ارائه شود. در مثال بحث شده، نمونه دروازه اولی شاخه 1 و دومی شاخه 2 را انتخاب کرده است.
گام بعدی در مدل سازی، مربوط به شناسایی و رسمی سازی روابط بین این مفاهیم است.

گونه های نشانه گذاری مدلسازی فرآیند کسب و کار :
• گره های مدل رویداد توسط دایره نشان داده شده است. مدل رویداد پایانی توسط یک دایره ضخیم نشان داده است.
• مدل فعالیت توسط مستطیل با لبه های گرد نشان داده شده است.
• مدل دروازه توسط لوزی نشان داده شده است.
• لبه ها بوسیله یال ها  بین گره ها نشان داده شده است.
در این مثال، یك سفارش دریافت شده است، که در حال حاضر نیاز به بررسی خواهد داشت. هنگامی که این رویداد رخ می دهد، سفارش نیاز به تجزیه و تحلیل دارد، كه توسط مدل فعالیت تجزیه و تحلیل سفارش و لبه اتصال گره رویداد N1 به تجزیه و تحلیل سفارش نشان داده می شود. پس از تجزیه و تحلیل سفارش، گره دروازه استفاده می شود تا تصمیم بگیرند که آیا بررسی ساده و یا بررسی های پیشرفته مورد نیاز است؟

هنگامی که فعالیت بررسی انتخاب و کامل شود، مدل دروازه ای N6 فعال می شود و فرآیند با مدل رویداد نهایی N7 كامل می شود.